తెలంగాణ రాష్టము దక్షిణ భారతదేశంలో గోండ్వానా శిలలపై దక్కన్ పిటభూమిలో ఉంది .  అనాదిగా ఇది  వైవిద్యం  సంస్కృతి, కళలకు ప్రసద్ది చెందింది

కళలు :

హస్తకళలు :  భారతీయ హస్తకళల్లో తెలంగాణ చేతి వృత్తులకు విశిష్ట స్థానం ఉంది వస్త్ర పరిశ్రమ , లోహ ,గృహోపకరణాలు , విలస వస్తువులు ఆటబొమ్మలు ,శిల్పం ,చిత్రలేఖనం లాంటివాటిలో విభిన్న హస్తకళా స్వరూపాలు తెలంగాణా ప్రాంతములో ప్రాచిన కాలములోనే చేనేత కళ అత్యంత ప్రాచుర్యం పొందింది అని చెప్పవచ్చు . నాటి విదేశీ  రచయితలు అయ్యిన పిన్లి మరియు ఇతర యాత్రికుల రచనల వల్లశాతవాహనుల కాలం నుండే ఇక్కడి నుండి రోమ్ కు సన్నని పట్టు వస్త్రాలు  , సాలెగూడు లాంటి వస్త్రాలు ఎగుమతి అయ్యేవని తెలుస్తుంది ఆ తర్వాత కాకతీయులు కాలములో రాజ్యాన్ని సందర్శించిన  వెనిస్ యాత్రికుడు  మార్పోలో ఈ  ప్రాంతములోని చేనేత , వస్త్రకళ నైపుణ్యాని  మెచ్చుకొని వాటి వశిష్టతలను గూర్చి తన గ్రంధములో సమగ్రంగా వివరించడం జరిగింది . ఆ తరువాత పాల్కురికి సోమన కూడా  తన పండిత్యరద్య  చరిత్రలో 50 రకాల వస్త్రాలను గూర్చి ప్రస్తావించాడు ఆ తర్వాత వచ్చిన కుతుబ్ షాహి , అసప్ జాహీల పాలనలో కుడా తెలంగాణలో చేనేత పరిశ్రమ ఎంతగానో అభివృద్ధి చెందిందిని     చెప్పవచ్చు .      

చేనేత వస్త్రాలు : చేనేత వస్త్రాలు వుండిదేశ విదేశ ప్రముకులను ఎంతగానో ఆకర్షించి ప్రశంసలను అందుకుంటున్నా యి నల్గొండ జిల్లా లోని పోచంపల్లి  ప్రత్యేక డిసైన్ తో చేసిన నేత వస్త్రాలకు ప్రసిద్ది దీనికి ప్రపంచవ్యాప్తంగా గుర్తింపు వుంది నారయణపేట , గద్వాల , కొత్త పేట  మొదలైన ప్రాంతాలలో ప్రపంచ ప్రఖ్యాత చేనేత పట్టు వస్త్రాలను తయారుచెస్తునారు  వరంగల్ రగ్గులు , కంబళ్ళ తయారికి ప్రసిద్ది చెందింది  పోచంపల్లి చుట్టూ పక్కల ప్రాంతాలు అయ్యిన కోయలగుడేం ,సిరిపురం , రమ్మన పేట , పుట్టుపాక , గట్టుపల  , తెరటుపల్ల్లి , చండూర్ ప్రాంతాలలోని వేలాది మంది కార్మికులు పోచంపల్లి చీరలు , పట్టు చీరలకు ఖ్యాతి తెచ్చి పెట్టారు  . పుట్టుపాక లోని  నేత కార్మికులు  అగ్గిపెట్టెలో పట్టే పట్టు చీరలను రూపొందించి తెలంగాణా విశిష్టతను ప్రపంచమంత చాటారు .

అద్దకం పరిశ్రమ : మెదక్ అద్దకం వస్త్రాలకు దేశంతో పాటు అంతర్జాతీయంగా మంచి గిరాకి వుంది ఒక ప్రత్యేక కళగా ఇది అభివృద్ధి చెందింది ఒకే చిత్రంలో అనేక రంగులు అద్దడమే  దిని  ప్రత్యేకత .

బొమ్మలు –ఆట వస్తువులు  : ఆదిలాబాద్ జిల్లా లోని నిర్మల్ పట్టణంలో  రూపొందించే బొమ్మలు రాష్టము లోనే అత్యంత ప్రసిద్ది చెందాయి నిర్మల్ బొమ్మల తయారీలో బురుగు , పొనుకు కర్ర ఉపయోగిస్తారు  వీటితో అందమైన లాంతరు స్థంబాలు , ఫర్నిచర్ తరు చేస్తున్నారు ఎటికోప్పాకలో పన్నీర్ బుడ్లు , చదరంగపు బల్లలు , పిల్లలకు పనికి వచ్చే లక్కపిడతలు మొదలైనవాటిని విభిన్న ఆకృతుల్లో తయారు చేస్తున్నారు  వీటికి అంకుడు , గిరిమల్లి కర్రలను వినియోగిస్తారు

లేసు అల్లికల పరిశ్రమ : ఖమ్మం జిల్లా  దుమ్మగూడెం లేసు  అల్లికల  పరిశ్రమకు ప్రసిద్ది . క్రైస్తవ మిషినరి ల ద్వారా  మనదేశంలో ఈ  కళ వ్యాపించింది . సూది నూలు దారం దీని సాదనము . వీటితో  నిర్ణిత ఆకారాల్లో అల్లుతారు . పరికిణిల అంచులకు , కిటికీ తెరలకు టేబుల్ వస్త్రాలకు ఉపయోగిస్తారు .

కంచు –ఇత్తడి –రాగి  వస్తువులు : తెలంగాణాలో పానగల్ , పెంబర్తి , కురనపల్లి , పరకాల , సిద్ధిపేట లాంటి  ప్రాంతాలు  లోహాలతో  రుపొందిచే తయారికి ప్రసిద్ది చెందాయి ఇత్తడి కంచు ఉత్పతుల తయారీలో ఇక్కడి కళాకారులు సిద్దహస్తులు . ఆదిలాబాద్ జిల్లాలోని నిర్మల్ , నిజామబాద్ జిల్లాలోని ఇందురులో ఇనుము , ఉక్కు , ఆయుద పరిశ్రమలున్నాయి  . కుతుబ్ షాహీల కాలంలోనే  నిర్మల్ లో  తయారైన కత్తులు  డమాస్కస్ దేశానికి ఎగుమతి అయ్యేవి . ప్రపంచ ప్రసిద్ది చెందిన ఈ కత్తుల తయారీలో గోల్కొండ ఉక్కు ఉపయోగించినట్లు తెలుస్తుంది .

పూసల పరిశ్రమ : స్త్రీల నల్లపూసల , పశువుల మెడల అలంకారంగా ఉపయోగించే పూసల తయారికి పాపానాయుడుపేట ప్రసిద్ది చెందింది . ఫిరోజ్ బాద్ నుంచి  దిగుమతి చేసుకునే ప్రత్యేకమైన  గాజు రాయిని కరిగించి ఈ పూసలను  చేతితోనే తయారు చేస్తారు .తెలంగాణా చరిత్రలోనే మెదటి నుంచి  వజ్ర పరిశ్రమకు గోల్కొండ ప్రసిద్ది  చెందిన ప్రాంతము అని చెప్పవచ్చు  .కాకతీయులు ,,కుతుబ్ షాహిల కాలం నుంచే గోల్కొండ ప్రాతం  విలువైన వజ్ర సంపదకు ప్రసిద్ది  ఈ ప్రాంతములోని గనుల్లో  దాదాపు 60 వేల మందికి పైగా కార్మికులు పనిచేసినట్లు చరిత్రకారులు భావన . ఇక్కడి కార్వాన్ ప్రాంతములో వజ్రాలకు  మెరుగులు  పెట్టె పరిశ్రమ కొనసాగింది అదే విధంగా ముత్యాల పరిశ్రమలు కూడా హైదరాబాద్ ప్రపంచ ప్రసిద్ది చెందిది ఇక్కడి గుల్జార్ హౌస్ , పత్తర్ గట్టి చరకమాన్ ప్రాంతాలు ముత్యాల వర్తకానికి పేరుపొందాయి . హెదరాబాది ముత్యాల దేశ విదేశాల్లో సైతం విశేషంగా ప్రాచుర్యం పొందాయి . అదే విధంగా గాజుల తయారికి హైదరాబాద్ లోని చార్మినార్ , లాడ్ బజార్లు ప్రసిద్ది .

వెండి నగిషి పనులు : కరీంనగర్  జిల్లాలో వెండి నగిషి పని నాణ్యమైనది . ఇది అతి ప్రాచీనమైన చేతి పని  సన్నని వెండి తీగల అల్లికలతో డిజైన్లు తయారు చేస్తారు యష్ ట్రైలు , తమలపాకుల పెట్టలు , చేతిబోత్తలు , భరిణి లు  , పథకాలు గుండిలు మొదలైన అనేక రకాల వస్తువులను తయారు చేస్తారు .

వడ్రంగి పనులు : ప్రాచిన కాలము నుండే  తెలంగాణా ప్రాంతంలో గ్రామీణ  ఆర్దిక వ్యవస్థలో వడ్రంగం ప్రధానంమైనది . వ్యవసాయం , అనుభంద రంగాలకు అవసరమయ్యే పరికరాల కోసం కర్రను వినియోగించడం లో వడ్రంగి పనివారు సిద్హహస్తులు  . గృహ నిర్మాణానికి కావాల్సిన ఫర్నిచర్ తయారు చేయడం దానితో పాటు చేనేత పని వారికీ పని వస్తువులు అందించడం కుమ్మరి పని వారిది ప్రధాన పాత్రగా చెప్పవచ్చు  . దేవాలయాలో  ఉపయోగించే పల్లకీలు రధాల తయారీలో తెలంగాణా ప్రాంతం మిక్కిలి ప్రసిద్ది చెందింది .

బీదర్ వస్తువులు : మిశ్రమ ధాతువులును కలిపి రూపొందించె  ప్రత్యేకమైన బిద్రి వస్తువులు అందంగా వుంటాయి . ఇది పారశీక దేశానికి చెందిన కళ . దక్కన్ భాహముని  సుల్తాన్ల  ,కాలములో  బిద్రి కళ బాగా ప్రాచుర్యం పొందింది . ఈ కళ కర్ణాటక లోని బీదర్ నుంచి హైదరాబాద్ లోకి ప్రవేశించిది . తుత్తునాగం , రాగి తదితర ధాతువులను కలిపి మిశ్రమ లోహముతో నిటికుజాలు , హుక్కాలు , పరిమళ వస్తువులు పెట్టెలు భరిణి లు , పులసజ్జలు రుపోదిస్తారు  . ఈ మిశ్రమ లోహం తుప్పు పట్టదు .

        బతుకమ్మ పండుగ    

     తెలంగాణా  ప్రాంతములో   మహిళలు జరుపుకునే అతి ముఖ్యమైన పండుగ  ‘పండుగ’. యావత్  తెలంగాణ సంస్కృతిని ప్రతిబింబించే అతి ముఖ్యమైన పండుగ ఇది .

• 20 14 , జూన్  16న రాష్ట ప్రభుత్వం ‘బతుకమ్మ’ పండుగను రాష్ట పండుగగా ప్రకటించింది .
• బతుకమ్మ పండుగ ఆశ్వయుజ శుక్ల పక్ష  పాడ్యమి రోజున మెదలై అష్టమి వరకు జరుగుతుంది . అనగా వర్షాకాలం మద్యలో నుండి శీతాకాలం సమిపించే రోజులలో వచ్చే ఈ పండుగ కి తెలంగాణాలో లభించే గునుగు {బతుకమ్మ పేర్చడానికి వాడే ముఖ్యమైన పువ్వు } తంగేడు , గుమ్మడి , బంతి ,చామంతి ,నందివర్ధనం , తమర, దోస ,కట్ల ,బ్జిర మెదలైన అనేక రకాల పువ్వులను సేకరించి ఒక పళ్ళెం  లోనో, అకులోనో , వెదురు పల్లకిలోనో ఎత్తుగా పేర్చి అందులో పసుపు ముద్దను వుంచి ‘గౌరమ్మ’గా  కొలుస్తారు .
• గౌరమ్మ శివుని భార్య పార్వతీదేవికి మరోపేరు కావున మొదటి రోజు శివాలయంలో బతుకమ్మ ఆడుతారు . రెండవ రోజు  నుండి చివరి రోజు వరకూ దేవాలయాలు,చెరువుల వద్ద ఉంచి చుట్టూ వలయాకారంగా చేరి బతుకమ్మలు ఆడి నిమజ్జనము చేస్తారు.

  బోనాల పండుగ

•  నగరాలతోపాటుగా తెలంగాణా రాష్ట్రములో  ప్రతి చోట ఆచరించే పండుగలలో ముఖ్యమైన పండుగ “బోనాలు” . ఈ పండుగలో భాగంగా “మహంకాళీ అమ్మవారిని “ ఆరాదిచడం జరుగుతుంది . బోనము అనగా భోజనము లేదా నైవేద్యం అని, అమ్మవారికి సమర్పించు నైవేద్యం అని అర్ధం .
• ఆషాడ మాసంలో జరిగే ఈ పండుగలో భాగంగా మెదటి మరియు చివరి రోజులో “ఎల్లమ్మ దేవికి “ ప్రత్యేక పూజలు చేస్తారు . మహిళలు అత్యంత భక్తి శ్రద్ధలతో కొత్తకుండలో  వండిన అన్నంతో పాటు పాలు , బెల్లం కొన్నిసార్లు ఉల్లిపాయలతో కూడిన బోనాన్ని మట్టి లేదా  రాగి కుండలలో వేసి ఆ కుండలను వేప ఆకులు , పసుపు ,కుంకుమలతో అలంకరించి దానిపై దీపం ఉంచి , ఆ కుండను తలపై పెట్టుకొని డప్పులతో అమ్మవారి గుడికి వెళ్లి బోనాన్ని సమర్పిస్తారు .
• బోనాల పండుగ సందర్బంగా మైసమ్మ , పోచమ్మ , ఎల్లమ్మ , పెద్దమ్మ ,డొక్కలమ్మ , అంకాలమ్మ , పోలేరమ్మ ,మారెమ్మ  మెదలగు దేవాలయాలను  దేదిప్యామానముగా అలంకరిస్తారు
• ఆషాడ మాసంలో దేవి తమ పుట్టింటికి వెళుతుంది అని భక్తుల నమ్మకం కావున భక్తులు ఈ పండుగ సమయంలో దేవిని  దర్శించుకొని తమ సొంత కూతురు తమ ఇంటికి వచ్చిదన్న  భావనతో భక్తి శ్రద్దలతోనే గాక , ప్రేమానురాగాలతో  బోనాలను ఆహార నైవేద్యంగా సమర్పిస్తారు . దీనినే “ఉరిడి” అంటారు దీనినే నేడు బోనాలుగా పిలుస్తున్నారు .
• 1800వ ప్రాంతములో హైదరాబాద్ , సికింద్రాబాద్ జంటనగరాలలో ప్లేగు వ్యాది ప్రబలి అనేకులు మరణించారు .
• ఈ ప్రాంతానికి చెందిన కొందరు సైనికులు మధ్యప్రదేశ్ లోని ఉజ్జయిని మహంకాళీ అమ్మవారిని ఈ వ్యాది నుండి ప్రజలని రక్షిస్తే మా ప్రాంతములో దేవాలయం నిర్మస్తామని కోరుకున్నారు . విరి కోరిక మేరకు అమ్మవారు ఈ వ్యాదుల నుండి ప్రజలని కాపాడారని మొక్కు మేరకు గుడికట్టి ప్రతియేటా ఆషాడ మాసంలో బోనాలు సమ ర్పిచడం  ఆనవాయితీగా వస్తూ వుంది
• బోనాల పండుగ గోల్కొండ కోటలోని  “ఎల్లమ్మ ఆలయం “ వద్ద మెదలెట్టి సికింద్రాబాద్ లోని “ఉజ్జయిని మహంకాళీ” ఆలయం  బల్కం పెట్  లోని ఎల్లమ్మ ఆలయాలు మీదుగా ఓల్డ్ సిటీ ప్రాంతానికి  చేరి వారిబలిలోని  అక్కన మాదన్న దేవాలయాము వారి ఘటముతో ఏనుగు అంబారి పై , అశ్వాల మద్య , అక్కన , మాదన్న బొమ్మల నడుమ ఊరేగింపు మొదలై సాయంత్రానికి నయా పుల్  వద్ద ఘటముల నిమజ్జనంముతో ముగుస్తుంది ఈ బోనాలను 2014 , జూన్ 16 వ తేదిన తెలంగాణా ప్రభుత్వం రాష్ట పండుగగా ప్రకటించింది .

                   ఉగాది 

చైత్ర శుద్దపాడ్యామి నాడు జరుపుకొనే “ఉగాది “ తెలుగువారి తొలి పండుగ . తెల్లవారగానే  స్నానం  చేసి కొత్త బట్టలు కట్టుకొని మామిడికాయ చింతపండు ,బెల్లం ,వేపపూలు ,నిళ్ళు,కొంచెం ఉప్పు కలిపి చేసిన ఉగాది పచ్చడి రుచి చూస్థారు . జీవితం సుఖదుఖాలమయం అనే విషయాన్ని రుచి చూచే పచ్చడిలోని పులుపు చేదు , తీపి  వంటి రుచులు సూచిస్తాయి ప్రజలందరూ ఆలయాల వద్దకు చేరుకొని , పండితులు చెప్పే పంచాంగ వివరాలను తెలుసుకొని రాబోయే ఏడాదిపాటు తమ అదృష్టాన్ని , దురదృష్టల్ని , అంచనా వేసుకొంటారు .

                శ్రీరామనవమి

శ్రీరామునికి , సీతకి  పెండ్లి జరిగిన నవమి రోజున ఈ పండుగ జరుపుకుంటారు . రాష్టములోని ప్రతి గ్రామం , పట్టణం , నగరాల్లోని రామాలయాల్లో  కళ్యాణోత్సవాని  ఘనముగా జరుపుతారు . ఖమ్మం జి ల్లలో గోదావరి తోరానగల  భద్రాచలములో శశ్రీరామనవమి ఉత్సవాలు ,కళ్యాణోత్సవం కన్నుల పండుగగా జరుపుతారు . మర్చి –ఏప్రిల్ మాసాల్లో జరిగే ఈ వేడుకలో ఎంతోమంది భక్త జనంతో పాటు రాష్ట ముఖ్యమంత్రి పాల్గొని ప్రభుత్వం తరుపున పట్టుపితంబ్రలు , ముత్యాల తలంబ్రాలు రాముల వారికి  సమర్పించ టం  విశేషం కుతుబ్ షాహీ కాలం నుంచి వస్తున్న ఈ ఆనవాయితి ని ప్రభుత్వం ఇప్పటికి పాటించటం సంతోచిన్చాదగ్గ  విషయం .

           కృష్ణాష్టమి

ఆగస్టు –  సెప్టెంబరు మాసాల్లో వచ్చే కృష్ణాష్టమి ఋతుపవనాలరాక సందర్బంగా  కొన్ని చోట్ల  ఉత్తర భారత  సంప్రదాయంలో కృష్ణ –గోపికల కోలాటాన్ని ప్రదర్శిస్తూ , ఉట్లను పగల గొడుతూ రాత్రంతా పాటలు ,భజనలతో  కాలం గడుపుతారు . నగర ప్రజల కోసం హైదరాబాద్ లోని శిల్పరామంలో కృష్ణాష్టమి వేడుకల్ని వివిధ సాంస్కృతిక ప్రదర్శనలతో మేళవించి జరుపుతారు 

                వినాయక చవితి

భాద్రపద శుద్దచవితి నాడు రాష్టమతాంట  ఆనోదోత్సవాలతో  జరుపుకునే మరో పండుగ “ వినాయక చవితి “ పార్వతి పరమేశ్వరుల  కుమారుడైన గణపతిని , తమ ప్రయత్నాలో గాని అడ్డకులు కల్పించ వద్దని వేడుకొంటు పండుగను జరుపుకుంటారు పొద్దున్నే నిద్రలేచి , స్నానాలు  చేసుకొని ఊరు బయటి పొలాల్లో నుంచి 21రకాల ఆకులను తెచ్చి , మట్టితో చేసిన వినాయకుని బొమ్మను ఇంట్లో అందంగా అలకరించి , పూజలు చేస్తారు . విద్యారులు పుస్తకాలను , పెద్దలు పాయసం , వడపప్పు , చలిమిడి ,కుడుములు ఉండ్రాళ్ళు వినాయకుడి ముందు ఉంచి పుజిస్తారు . సాయంత్రము వినాయక వ్రాతకల్పములోని కథను చదివి , అపనిదలు రాకుండా చుచుకొంటారు . ఇటివల ప్రతిచిన్న గ్రామంలో పెద్ద వినాయక విగ్రహము నుంచి  ముగిస్తున్నారు హైదరాబాద్ లో కొన్నివేల గణపతి విగ్రహాలను ప్రతిష్టించి , తొమ్మిదవ రోజున ఊరేగింపుగా  వెళ్లి  హుస్సేన్సాగర్ లో గాని సమీపంలోని చేరువుల్లోగాని నిమజ్జనం చేసి వస్తున్నారు కొన్ని కిలోమీటర్ల పొడువునా సాగే గణేష్ ప్రతిమల ఊరేగింపు రాష్ట ప్రలనేకాక విదేశి పర్యాటకుల్ని సైతం విశేషంగా ఆకటుకొంట్టుంది  .

     దసరా {విజయదశిమి }

ఆశ్వయుజ మాసంలో తిమ్మిది రోజుల పాటు రాష్టముంతట దసరా లేక దేవి నవరాత్రులు జరుపుతారు . దుర్గ లేక స్త్రీ శక్తి ని  మహిషాసుర మర్ధినిగా తొమ్మిది రోజులు తొమ్మిది రకాల అలంకారాలతో పుజిస్తారు  . దుర్గాష్టమి , మహార్నవమి ,విజయదశమి  రోజులో విశేషంగా పుజిస్తారు . మహా భారత , రామాయణ కాలాలనుంచి ఆచారంగా వస్తునట్లు పెరుకొంటున్న దసరా రోజున వరంగల్ భద్రకాళి దేవాలయాములో ఘనంగా ఉత్సవాలను జరుపుతారు . ఆలయాలను రంగురంగుల విద్యత్ ద్దిపాలతో దేవిని అన్ని ఆభరణాలుతోను అలంకరించి చేసే ఉత్సవాలను తిలకించడానికి రాష్టం నలుమూలల నుంచి భక్తులు విపరీతంగా వస్తారు కృష్ణానది జలషయంలోను , భద్రకాళి చేరువులోను జరిగే హంసవహన తెప్పోత్సవం పర్యాటకుల్ని ఆశ్యర్య చకితుల్ని చేస్తుంది . వివిధ రకాల వృత్తి పనివాళ్ళు కార్మికులు , తమతమ పనిముట్లుకు ఈ రోజు పూజలు చేయటం ఆనవాయితీ .వరంగల్ లోని రంగాలిలా మైదానంలో దుష్టసంహారానికి ప్రతీకగా రావణాసురుని విగ్రహాన్ని ఏర్పాటు చేసి బానాసంచాలతో పెల్చుతారు . ఈ సంబరాలు చూడటానికి పరిసర ప్రాంతాల ప్రజలు ఉత్సాహంగా పాల్గొంటారు . ఈ సాంప్రదాయం రాష్టంములోని అనేక ఆచారాలతోను నిర్వహించబడుతుంది

                      దీపావళి

కార్తీకమాసంలో వచ్చే  దీపావళిని “ రాష్టములోని  ప్రజలంతా  వేడుకగా  ఆనదోత్సవలతో జరుపుకుంటారు . జీవితాల్లోని చీకట్లను పారదోలి వెలుగులు నింపే ఈ పండుగనాడు , సత్యభామ, నరకాసురుని జయించిదనీ ,జనాన్ని బాధలు పెట్టిన నరకుడు చనిపోయిందుకు  అనధంతో దీపాలను వెలిగించి ఉత్సవాన్ని జరుపుకోనడంతో  ఈ పండుగ ప్రాంభమైంది ప్రజలు నమ్ముతారు ఉదయం స్నానాలు ముగిసిన తరువాత లక్ష్మీదేవిని పూజించి , సాయంత్రం దీపాలతో ఇళ్ళన్ని అలంకరించుకొని , టపాకాయల మెతల్లో కాకర పువ్వోత్తులను   చిచ్చుబుడ్లను వెలిగించుకొని , తమ ఆనందాన్ని వ్యక్తం చేస్తారు . పిల్లలు , పెద్దలు పటాసులు  పేల్చటానికి పోటిపడుతూ, నవ్వుతూ జరుపుకొనే ఈ పండుగనాడు , వ్యాపారస్తులు తమ కొత్త ఖాతా పుస్తకాలను తెరుస్తారు . కేదేరేశ్వర వ్రతాన్ని , లక్షిమ్మి పూజను కూడా జరుపుతారు . కొత్త అల్లుళ్ళను ఆహ్వనించి కొత్త బట్టలు , కుతుళ్ళకు బంగారం కానుకగా ఇస్తారు

                      శివరాత్రి

 శివునికి ,పార్వతికి కళ్యాణం చేసే “శివరాత్రి” పండుగను పిబ్రవరి – మార్చి నెలల్లో జరుపుకుంటారు. స్నానాలు చేసి శివాలయాలకు వెళ్లి పూజలు నిర్వహిస్తారు పగలంతా  ఉపవాసం ,రాత్రికి జాగారముండే ఈ పండుగనాడు , శివాలయాలను విద్యుద్దీపాలతో అలంకరిచడమే కాక , ఆలయాలచుట్టు ఎత్తెన ప్రభళ్ళు తిరుగాతుతాయి . చుట్టూ ప్రక్కల ఊళ్ళు ఒక్కదానితో ఒక్కటి పోటిపడి , ప్రభలను నిర్మించి అలంకరించి తమ గొప్పతనాన్ని చాటుకుంటాయి . రాష్టాములోని ప్రధాన శివాలయాలైన  వేములావాడ , కీసరగుట్ట,ఏడుపాయలు దగ్గర శివరాత్రి ఉత్సవాలు ఘనముగా జరుగుతాయి .

                   రంజాన్

కఠిన నియమాలతో నెల రోజుల పాటు వుపవాసముండే  ముస్లింలు రంజాన్ పండుగను గొప్పగా జరుపుకుంటారు . ఈ సందర్బంగా బిద వారికి బట్టలు ,డబ్బు దానము చేస్తారు . ఉపవాస దీక్ష ఒంటికి మంచి చేయటంతో పాటు , కుటుంబ సభ్యులు , ఇతర మానవులు సుఖసంతోషాలతో బతికెట్లు చేస్తున్న దేవునికి కృతజ్ఞతలు తెలిపే వ్రతంగా కుడా రంజాన్ ను పెర్కోటారు.

                     క్రిస్టమస్ 

జీసస్ క్రీస్తు జన్మదిన డిసెంబర్ 25వ తేదిన క్రిస్టమస్  ను  రాష్టము లోని క్రైస్తవులందరు తమ ఇళ్ళపై నక్షత్రాలతో అలంకరించుకొంటారు . స్నేహితులు , ఇతర మతాల వారిని తమ ఇళ్ళకు ఆహ్వానించి , విన్డులనిచ్చి జరుపుకునే క్రిస్టమస్ క్రైస్తవుల ముఖ్యమైన పండుగ , ఆసియాలో రెండవ అతిపెద్ద చర్చి తెలంగాణ రాష్టము లోని మెదక్ లో ఉన్నది .

                                    నాగుల చవితి

  నాగుల చవితి పండుగను కొన్ని చోట్ల శ్రవణ మాసంలోను మరికొన్ని చోట్ల కార్తిక మాసంలోను చేస్తారు . శ్రావణ మాసమైతే పంచమి నాడు{నాగ పంచమి }     కార్తిక మాసమైతే చవితినాడు{నాగుల చవితి } ఈ పండుగ జరుగుతుంది తెలంగాణా రాష్టమంతట నాగాపుజ జరుపుకోవడం  ప్రాక్చారిత్రక కాలము నుంచి ఉన్నది ప్రతి గ్రామములో ను  నాగ ప్రతిమలను ప్రతిష్టించి గ్రామస్తులు పూజ చేసుకుంటారు .

  సాధారణముగా స్త్రీలు ఆ రోజు ఉపవాసముండి ఆవుపాలు పుట్టలో పోసి నాగాదేవతకు అర్పిస్తారు వెండితో చేసిన చిన్న చిన్న కళ్ళు పడుగలు ,పుట్ట కొనలతో జారవిడుస్తారు . కొందరి ఇళ్ళలో తమ పూజ గృహాలలోనే వెండి బంగారు నాగ ప్రతిమలు ప్రతిష్టించి పూజించుకునే ఆచారము  వుంది చలిమిడి పానకం వాడపపు నైవేద్యం పెడుతారు సంతన వృద్ది కోసం సర్పభాద  లేకుండా నివారిపబడడం కోసం పుట్ట మట్టిని జనులు తమ కళ్ళకు చెవులకు పూసుకుంటారు దీన్ని పుట్ట బంగారమని అంటారు .       

                 వరలక్ష్మి వ్రతం

శ్రావణమాసంలో  మంగళ శుక్రవారాలలో నిర్వహించే  వ్రతం వరలక్ష్మి వ్రతం సంపద , సంతానం అభివృది  చెందడానికి స్త్రీలు ఈ మాసంలో లక్స్మిదేవిని పుజిస్తారు . కన్యలు గౌరీదేవిని వివాహ ప్రాప్తి కై మంగళవారాలలో  పూజ చేస్తారు . పువ్వులు , , కుంకుమ , పసుపు ,కాటుక కొబ్బరికాయలు మొదలైన అర్చన వస్తువులతో దేవిని పుజిస్తారు . ఆ రోజు తిమ్మిది రకాల పిండి  వంటలు చేసి నైవేద్యమిచ్చి , తొమ్మిది పువ్వులతో  తోరానాలల్లి  తమ చేతికి కంకణంగా  ధరిస్తారు. ముత్టేదువుల్ని పిలిచి వాయనాలిస్తారు . కొత్తగా పెళ్లి అయ్యిన వదువులు ఈ వ్రతం తప్పకుండా ఆచరిస్తారు . నవ వధువుల చేత ఈ వ్రతాన్ని వధువు తల్లి పుట్టి నింట ఆచరిప  చేయుస్తుంది .

              గురు పౌర్ణమి /వ్యాస పూర్ణిమ :

గురు పౌర్ణమి పండుగను ఆషాడ శుద్ధ పౌర్ణమి రోజు జరుపుకుంటారు . వ్యాసుని పుట్టిన రోజుగా ఈ రోజున భావిస్తారు . ఈ పండుగ రోజు  గురువును , ఉపాద్యాయులను , పెద్దలను పుజిస్తారు ముఖ్యంగా షిరిడి సాయిబాబా ఆలయాలో ప్రత్యేక పూజ జరుగుతుంది

               బొడ్డెమ్మ  పండుగ

బొడ్డెమ్మ పండుగ పిల్లల  పండుగ , వినాయక చవితి నాడు లేదా భాద్రపద బహుళ పంచమి నాడు మెదలుపెట్టి మహాలయ అమావస్య తో బొడ్డెమ్మ పూజలు చేస్తారు పండుగ రోజున ఒక పిట మిద పుట్ట మన్నుతో బతుకమ్మ ఆకారంలో త్రికోణ గోప్పురంగా నిర్మించి దాని చుట్టూ తంగేడు కట్ల మెదలగు పూలతో అలకంరిచి దాని తలమీద కలశాన్ని పెట్టి బియ్యం పోసి కొత్త రావికట్ట , పసుపుముద్దతో గౌరమ్మను చేసి విడివిడిగానైనా జరుపుకుంటారు . సాయంకాలము అరుభయట పుట్టమన్నుతో అలికిన స్థలములో ఈ  బొద్దేమ్మను పెట్టి దాని చుట్టూ తిరుగుతూ పాటలు పాడి చివరకు  పప్పుబెల్లాలు ప్రసాదంగా పంచుకుంట్టారు. బొడ్డెమ్మ పండుగను చివరి రోజున కలశములో తొమ్మిది రొజులూ పోసిన బియ్యంతో పాయసం చేసుకునటారు. ఈ పండుగను తిమ్మిది రోజులు జరుపుకుంటారు .

           మొహర్రం (పీర్ల – పండుగ )

తెలంగాణలో మహమ్మదియుల  మొహర్రం పండుగ జరుపుకుంటారు , దీనినే హిందువులు పీర్ల పండుగ అంటారు .ఈ  పండుగ మహామ్మదియులైన  తెలంగాణ హిందువులందరు  కూడా దీనిలో పాల్గొంటారు . పిర్లను వారి ఇంటికి తీసుకొచ్చిన వారి కాళ్ళపై నీళ్ళు పోస్తారు . పిర్లకు ఎండుకొబ్బరి , పండ్లు మరియు చీరలు కుడా బహుకరిస్తారు . పిల్లలు లేనివారు పిల్లలు కావాలని వాటిని మొక్కుతారు పీర్ల పండుగ రోజుల్లో ప్రతి ఉరిలో పెద్ద జాతరలాంటిది జరుపుకుంటారు .

మొహర్రం అనేది అరబ్బీ క్యాలెండర్ యొక్క మెదటి నెల పేరు ఇస్తాం నూతన సంవత్సరం ఈ నేలతోనే మెదలవుతుంది . ఈ నెలలో చంద్రుడు కనిపిచింది ఐదవ రోజు నుంచి మొహర్రం పండుగ మొదలువుతుంది . దీనినే పిరిలా పండుగ అంటారు పీర్ అంటే మహాత్ములు ధర్మ నిర్దేశకులాని అర్ధం .

                         బక్రీద్  :మిలదన్ నబి పండుగలు

తెలంగాణలోని మహమ్మదియుల బక్రీద్ మిలదన్నబి పండుగలను కూడా తెలంగాణా హిందువులు వారి పండుగాల్లాగే వాటిలో పాల్గొని మహామదియులతో పాటు కలిసి భుజిస్తారు . పానీయాలు వగైరా సేవిస్తారు ఆలాయిబలయి చేసుకుంటారు కుతుబ్ షాహిల కాలములో నుండి నేటి వరకు వందలాది సంవత్సరాల నుండి హిందువులు మహమ్మదియుల తెలంగాణలో కలిసి మెలిసి వుండడం ఒక్కరి సంస్క్రతులను ఒక్కరు పండుగలను ఒక్కరు గుర్తించడం జరుగుతూ వస్తుంది

తెలంగాణాలో ముఖ్యమైన గ్రామ దేవతలు 

పోచమ్మ  : తెలంగాణాలో అత్యంత ప్రసిద్ది చెందిన గ్రామ దేవత పోచమ్మ .దాదాపు ప్రతి ఊర్లో ఈమెకు గుడి ఉంది . ఈ గుడి రాముడు ,శివుని గుళ్ళకు భిన్నముగా ఉంటుంది ..గుడి నిర్మాణము ఆకర్షనియంగా లేకుండా సాధారణముగా వేప చెట్టుని  అనుకోని ఉంటుంది దేవతామూర్తి రాయి రూపంలో ఉంటుంది . కొన్ని ఆధునిక పట్టణాలో ఈ దేవాలయం వాస్తు శిల్పితో నిర్మించి విగ్రహం రూపంలో దేవత ప్రతిష్టించి ఉంటుంది .

మైసమ్మ  : పశు సంపద కాపాడే దేవతగా ఈమకు పేరుంది పశువుల పాకలో ఒక గూడుకు సున్నము వేసి  కుంకుమ తో  అలంకరంచి  దానిని  మైసమ్మ గుడి గా పిలుస్తారు . చాలా చోట్ల కట్టమైసమ్మ కూడా పుజిస్తారు . చెరువు కట్టమిద  బండరాయి రూపంలో ఉండే ఈమెను నిటి దేవతగా కొలుస్తారు ఈమెను కొలిస్తే చెరువు నిండా నీరు ఉంటుందని ఆమె దయ వల్ల పంటలు పుష్కలంగా పండుతాయిని ప్రజలు నమ్ముతారు .

గంగమ్మ  : ఈమెను నీటి దేవతగా కొలుస్తారు . సముద్రంలోకి వెళ్ళి చేపలుపట్టే మత్స్యకారులనందరిని  కాపాడే దేవతగా ఈమె ప్రసిద్ది చెందింది పేదలను , అనాధలను కాపాడే దేవతగా నమ్ముతారు

ఎల్లమ్మ : “పోలేరమ్మ “ , “మారెమ్మ “, “రేణుక” , “మహంకాళి “ ,”జోగమ్మ “ ,”సోములమ్మ “ మెదలైన పేర్లతో ఈమెను పిలుస్తారు . ఈమె గ్రామ పొలిమేర్లో  ఉండి  ఊరుని కాపాడుతుందని నమ్ముతారు . అంటూ రోగాల నుండి , దుష్ట శక్తుల నుండి కలరా  లాంటి వ్యాదుల నుండి కాపాడమని ప్రజలు ప్రార్దిస్తారు .

పోతరాజు :  తమ వ్యవసాయ భూముల్ని ,పంటలను భయంకరమైన  తెగుళ్ళ నుండి , దొంగలను నుండి , జంతువుల నుండి పోతరాజు కాపాడతాడని  తెలంగాణ రైతుల విశ్వాసం . వ్యవసాయదారులందరు సున్నం వేసిన బండరాయిని తమ పంట పొలాల్లో ఒక ములన ఉంచుతారు . పోతరాజు  పూజ విధానం మాములగా  ఉంటుంది . సాధారణముగా పంట కొత సమయములో ఈ దేవునుకి పూజలు చేస్తారు . పెద్దమ్మ వంటి పేర్లు గల దేవతలు ఇతనికి సోదరిమణులు.

భిరప్ప , కాటమరాజు : భిరప్ప ,  కాటమరాజులును గొర్రెలను పెంచేవారు , ఆవులను పెంచేవారు పుజిస్తారు . వీరు పశువులను మేపుకునే హక్కుల గురించి నెల్లూరు రాజుతో కాటమరాజు యుద్ధం చేసాడు. 

ఒక రోజు కైలాస పర్వతము న శివపార్వతులు కూర్చొని ఉండగా పార్వతి దేవి శివుడితో ఇలా అడిగింది అన్ని వ్రతములలో కల ఉత్తము అయ్యిన వ్రతం ఏమిటి భక్తి ముక్తి అయ్యినటువంటి వ్రతం తెలియజేయండి అని కోరగా అప్పుడు ఆ పరమేశ్వరుడు శివరాత్రి యొక్క వ్రత విధానమును ఆ రోజు యొక్క గొప్పతనాన్ని తెలియపరుస్తాడు

దీనిని మాఘ బహుళ చతుర్దశి రోజున ఆచరించాలి అని తెలిసి కానీ తెలియక కానీ ఒక్క సారి చేసిన గాని యముని నుంచి తప్పించుకొని ముక్తి పొందుతారు అని తెలియ జెప్పి దానికి ఒక్క ఉదాహరణకు కథను వివరించాడు

ఒక పర్వత ప్రాంతమున హింసా వృత్తి గల వ్యాధుడు ఉండెను అతని పని ప్రతి రోజు తెల్లవారుజామున అడవికి వేటకు వెళ్లి సాయంకాలం కళ్ల ఏదేని ఒక మృగముని వేటాడి దానిని ఆహారంగా ఇంటికి తీసుకరావడం తన పని అలా తన కుటుంబం ను పోషిస్తూ కాలం వెలతీయసాగాడు కానీ అన్ని రోజులు ఒకేలా ఉండవు కదా ఒక రోజు అడవి అంత ఎంత తిరిగిన కూడా ఒక్క మృగం కూడా కనిపించలేదు అలా అని ఇంటికి ఉట్టి చేతులతో వేళ్ళ లేక మనసు ఒప్పలేక మళ్ళీ అడవి లొనే వేతక సాగాడు అంతలో ఓ నీరు ఉన్నటువంటి గుంట కంట పడింది ఇక్కడ నీరు ఉన్నాయి అంటే ఈ అడవిలో ఉన్నటువంటి జంతువులు ఏవి అయ్యిన ఇక్కడికి నీరు త్రాగడం కోసం వస్తాయి కదా అప్పుడు నేను దానిని సంహరించి దానిని ఇంటికి తీసుకొని వెళ్లి నా కుటుంభం ఆకలి తీర్చవచ్చు అని అక్కడే వుంటువంటి ఒక్క చెట్టు ఎక్కి దాని పైనుండి ఏవి అయ్యిన జంతువులు ఇటు వైపుగా వస్తున్నాయా అని వీక్షిస్తున్నాడు ఆ క్రమంలో సరిగా కనిపించక పోవడం చేత అడ్డుగా ఉన్నటువంటి ఆకులను కొమ్మలను తుంచి వేయసాగాడు చలి విపరీతంగా ఉండడం చేత వణుకుతూ శివ శివ అంటూ బాణం ఎక్కు పెట్టి జంతువుల కోసం వీక్షిస్తున్నాడు

ఇంతలో ఒక లేడి నీరు త్రాగడానికి ఆ ప్రదేశానికి వచ్చింది అప్పుడు ఏ మాత్రము ఆలస్యం చేయక బాణం విడవబోగా ఆ లేడి ఒక్క సారిగా ఓ వ్యాధుడా నన్ను చంపకు అని మనిషి మాట్లాడిన తీరుగా మాట్లాడసాగను అంతలో అతడు ఉలిక్కిపడి చూడగా లేడి వేడుకుంటు న్నది నన్ను చంపకు అని సరే కానీ నీవు మనిషి వలె మాట్లాడుటకు ని సంగతి ఏంటి అని తెలుపము అని కోరగా అంధులకు లేడి నేను పూర్వజన్మలో రంభయను అప్సరస ను హిరణ్యక్షుడు అనేటువంటి రాక్షస రాజును ప్రేమించి ఆ క్రమంలో శివుడిని పూజించుట మర్చితిని అందువల్ల శివుడు కోపించి కామతు రయైన నీవు నీ ప్రియుడును జింకలుగా పన్నేడు సంవత్సరాల పాటు గడిపి ఒక వ్యాధుడు విల్లుతో చంపనుడగా శాప విమోచనము చెందును అని చెప్పను నేను ఇప్పుడు గర్భిణి ని అవ్యధను కనుక నన్ను వదిలి వేయుము మరొక జింక ఇక్కడికి వస్తుంది అది బాగా బలిసి ఉంటుంది దాని నువ్వు చంపుము లేదు అంటే నేను మళ్ళీ ఇంటికి వెళ్లి ప్రసవించి మా కుటుంబ సభ్యులకు అప్ప జెప్పి వస్తాను అని తనని ఒప్పించి తిరిగి వెళ్లెను

రెండవ పూట గడిచింది మరొక లేడి అక్కడికి వచ్చింది వ్యాధుడు అది చూచి మిక్కిలి సంతోషంతో బాణం ఎక్కు పెట్టి విడవబోగ అది చూచిన లేడి భయంతో మానవుడు మాట్లాడిన మాదిరిగా మాట్లాడగా ఓ వ్యాధుడా నేను విరహం తో కృశించి వున్నాను

కావున నీవు నన్ను చంపిన అంత కాండ ఏమి లేదు కావున నన్ను చంపిన కూడా నేను నీ కుటుంబ నికి ఏ మాత్రం సరిపోను కావున ఎక్కడికి మరి కొంత సమయానికి మరొక బాగా బలిసిన మగ లేడి వస్తున్నది దాని సంహరించండి లేదా మళ్ళీ తిరిగి వస్తాను అప్పుడు నన్ను చంపండి అని తిరిగి వెళ్ళింది

ఈ రెండు జింకలు చెప్పిన తీరుగా మూడవ జింక కోసం వ్యాధుడు ఆకలితో వేచి చూస్తున్నాడు ఈ లోపు అక్కడికి ఒక మగ జింక వచ్చింది విల్లు ఎక్కు పెట్టి బాణమును సంధించబోగా ఇంతకు ముందు వచ్చిన ఆ జింక రెండు జింకలు తన ప్రియురాలు అని తానే చంపిన అని ప్రశ్నించెను అప్పుడు వ్యాధుడు ఆశ్చర్య పడి రెండు జింకలు మరలి వచ్చుటకు ప్రతిజ్ఞ చేశాయి అని నిన్ను నాకు ఆహారంగా పంపుతాయి అని చెప్పి వెళ్లాయి అని అన్నాడు ఆ మాట విని నేను తెల్లవారు జామున మీ గృహమునకు వస్తానని నా సతీమణి రువుతుమని ఆమెతో గడిపి బంధు మిత్రులతో అనుజ్ఞ పొంది మరలి వస్తానని ప్రమాణము చేసి వెళ్ళింది

ఈట్లు నాలుగు జాములు గడిచిపోయాయి సూర్యోదయం సమయంలో వ్యాధుడు లేడీల కొరకు ఎదురు చూపులు చూస్తున్నాడు ఇలా కొంత సమయం గడిచిన తర్వాత ఆ నాలుగు జింకలు వచ్చి నన్ను చంపు అంటే నన్ను చంపు అనుచు న్నాయి

అతడు ఆ జంతువుల సత్య నిష్ఠకు ఆచర్య చికితుడు అయ్యి వాటిని చంపుటకు అతని మనసు ఒప్పక తన హింసా వృత్తి పై ఈర్ష్య కలిగెను ఓ మృగములారా మీ నివాసములకు వెళ్లుము నాకు మాంసం అక్కర్లేదు మృగముల బెదిరించుట బంధించుట చంపుట పాపం కుటుంభం కొరకు ఇక నేను ఈ పాపం చేయను ధర్మములను దయ మూలము సత్యఫలము నీవు నాకు గురువు ఉపదేశం కుటుంభం సమేతంగా నీవు వెళ్లుము నేనింకా సత్య ధర్మమును నాశ్రసించి అస్త్రములను వదిలి వేస్తాను అని చెప్పి ధనుర్బానములు వదిలి వేసి మృగములకి ప్రదక్షిణ చేసి నమస్కారం చేసెను ఆ లోగా ఆకాశంలో దేవా దుందువలు మోగాయి పుష్ప వృష్టి కురిసింది దేవా దూతలు మనోహరంగా విమనంను తెచ్చి ఇట్లా అనిరి ఓ మహానుభావా నీవు శివరాత్రి ప్రభావమున నీ పాతకం క్షినిచ్చింది ఉపావసం మరియు జాగహరంను నీకు తెలియకుండానే జరిపితివి యమ యామమునకు పూజింతివి నీవు ఎక్కినది బిల్వ వృక్షం దాని క్రింద సవ్యంబు లింగం ఒకటి గుబురులో ఉంది నీవు తెలియగానే బిల్వ పత్రములు త్రుంచి వేసినప్పుడు ఆ పత్రములు శివ లింగము పై పడినవి అలా శివుడిని పూజింతివి సశరీరముగా స్వర్గానికి వెళ్లుము మృగ రాజా నీవు సకుటుంభముగా నక్షత్రపధం పొందుము

ఈ కధ చెప్పిన తర్వాత పరమేశ్వరుడు పార్వతి తో నిట్లనెను దేవి ఆ మృగ కుటుంబమే ఆకాశము న కనిపించే మృగ శిర నక్షత్రం మూడు నక్షత్రాలు ముందున్న రెండు జింక పిల్లలు వెనుకనున్న మూడవది మృగ ఈ మూడింటిని మృగ శిర మందురు వాని వెనుక నుండు నక్షత్రాములలో ఉజ్వలమైనది

*తెలంగాణ రైతులకి మరింత దగ్గరికి అందుబాటులో సమాచారం కోసం*
*మీ మీ జిల్లా వ్యవసాయశాఖ జిల్లా అధికారి కి నేరుగా మీ రైతు బంధు &రైతు బీమా , పీఎం కిసాన్ సందేహాల్ని తెలుసుకోవాలని అనుకుంటే*
*ఉదయం 11గంటలనుండి మధ్యాహ్నం 3గంటలవరకు మీరు నేరుగా అడిగి తెలుసుకోవచ్చు*

ఆదిలాబాద్ 7288894000

నిర్మల్ 7288894009

మంచిర్యాల్ 7288894008

కొమరంబిం
ఆసిఫాబాద్ 7288894022

కరీంనగర్ 7288894111

రాజన్న సిరిసిల్ల 7288894137

జగిత్యాల 7288894119

పెద్దపల్లి 7288894479

ఖమ్మం 7288894200

భద్రాద్రికొత్తగూడె 7288894268

నిజాంబాద్ 7288894567

కామారెడ్డి 7288894623

నల్గొండ 7288894477

యాదాద్రిబోనగిరి 7288894478

సూర్యపేట్ 7288894516

మహబూనగర్ 7288894333

వనపర్తి 7288894358

నాగర్ కర్నూల్ 7288894286

జోగులాంబ గద్వాల్ 7288894377

సంగారెడ్డి 7288894403

సిద్ధిపేట 7288894412

వరంగల్ అర్బన్ 7288894705

వరంగల్ రురల్ 7288994705

జనాగం 7288894778

మహబూబాద్ 7288894786

జయశంకర్ భూపాలపల్లి 7288894787

రంగారెడ్డి 7288894626

వికారాబాద్ 7288994697

మేడ్చల్ మల్కాజ్గిరి 7288894637

*రైతు సలహా సమితి*
*హైదరాబాద్ కార్యాలయం*

హిందు సాంప్రదాయ వివాహ విధానం

పెళ్ళి విధానం

ముందుగా మనం  పెళ్లి  గురించి ఆలోచన  వచిన్నప్పుడు అన్ని దేశాలు  ముందుగా  మన భారత దేశం గురించి మాట్లాడుకుంటారు ఎందుకు అంటే మన దేశంలో జరిగే పెళ్లి విధానం కాని మనం పెళ్లి తర్వాత వుండే విధానం కాని మన సాంప్రదాయం కాని అన్ని కూడా మరెక్కడా  పాటించారు .

ముందుగా పెళ్లి అనే ముచ్చట వచ్చినప్పుడు అటు ఏడూ తరాలు ఎటు ఏడూ తరాలు చూడాలి అని అంటారు అసలు  దాని కథ ఏంటో తెలుసుకుందాం.

ఇంట్లో  ఎదిగిన ఆడపిల్ల వుంటే ఆ  కన్నా తండ్రి ఆలోచన నా బిడ్డ  మంచి సంపన్నమైన , మర్యాద గల కుటుంభం లోకి  పంపించాలి నా కూతురుకి ఎటువంటి కష్టం రాకూడదు అని ఆలోచిస్తాడు అందుకు అని ఆ కుటుంభం ఎలాంటి వారు నా కూతురు ని పంపిస్తే  నా కూతురు ఆ కుటుంభం  లో కలిసి పోగలదా లేదా అని విచారణ చేసి అన్ని తెలుసుకొని ఆ కుటుంభం గురంచి పూర్తిగా తెలుసుకొని అన్ని సవ్యంగా వున్నాయి అనుకుంటే అప్పుడు  అంగీకారం చేసుకొని ఆ తండ్రికి అన్ని కుదురుగా ఉన్నాయి అనిపిస్తే తన కూతురు ని  వారి ఇంటికి పంపిస్తాడు ఇవి అన్ని జరగడానికి  చాలా పెద్ద తతంగం వుంటుంది .

లేని యడల సంభాదాలు చూడడం మొదలు పెడతారు  గతంలో రాజుల కాలంలో స్వయంవరాలు పెట్టె వారు ఆ పరీక్షలో ఎవరు ఉత్తీర్ణులు అయితే వారికి ఇచ్చి వివాహం చేసే వారు .

పెండ్లి చూపులు 

మొదటగా పెళ్లి అని ఆలోచన  వచ్చినపుడు మా అబ్బాయి లేదా మా అమ్మాయి కి పెళ్లి చేయాలి అనుకుంటున్నాం అని తెలిసిన వాళ్లకి చెపుతారు మా అబ్బాయి లేదా  అమ్మాయి కి మంచి సంబంధం చూడండి  అని  చెప్తారు . ఇక్కడ ఇంకో విషయం ఏమిటి అంటే వరుస అయ్యిన అంటే బావ మరుదలు అయ్యి వుంటే వారు ఇరువురు కి సమతమే అయితే వారిద్దరికీ వివాహం చేస్తారు .

మొదటగా వివహం చేయదలచి పెద్దలకు చెప్పిన తరువాత వారు పాలనా చోట మంచి సంభంధం వుంది మీకు అన్ని విధాల మీకు సరి తుగుతారు మీరు ఒక్కసారి వెళ్లి వస్తే మంచిది అని చెప్పిన పిదప వారు ఆ కుటుంభం  గురంచి తెలుసుకునే ప్రయత్నం చేస్తారు పూర్తి వివరాలు సేకరించిన తరువాత వారికి అన్ని విధాలుగా తగిన వారు అనిపించినా తరువాత వారు ఒక్క సారి వారి ఇంటికి వెళ్లి అన్ని చూసుకుని మాట్లాడుకుంటారు అన్ని సవ్యంగా జరిగిన తర్వాత ఇద్దరికి సమతమే అని అనుకున్నాక  రెండు కుటుంభాలు  ఒప్పుకున్నాక కట్న కానుకలు మాట్లాడుకోవడం చేస్తారు . ఇవి అన్ని సరే అన్నాక మొదటి ఘట్టం మొదలు అవుతుంది .

నిశ్చితార్థం

పూలు పండ్లు – నిశ్చితార్ధం Engagement

పెండ్లి గురంచి పూర్తి వివరములు పూర్తిగా మాట్లాడుకున్న తర్వాత అన్ని సరే అనుకున్న కా జరిగేటువంటి కార్యక్రమమే ఈ పూలు పండ్లు అంటారు

ఒక మంచి రోజు చూసి పెళ్లి చేయుటకు తిధులు అన్ని చూసి ఒక మంచి రోజు చూసి ముహూర్తం పెడతారు దీనిని నిర్ణయం చేసిది పురోహితుడు ఇంత తతంగము మొత్తం కుడా ఇరువురి భంధువులు సమక్షంలో పెళ్లి యొక్క ముహూర్తాన్ని లగ్న పత్రికగా రాయించి అమ్మాయి తరుపు వారిది అబ్బాయి తరుపుది అమ్మాయి వారు లగ్న పత్రికలు తాంబూలాలు మార్చుకుంటారు ఇలా జరిగేటువంటి వేడుకని ఒక పెళ్లి కొరకు ఒప్పదం అని అంటారు ఈ సమయములో నిశ్చి తార్ధం రోజున అమ్మాయి అబ్బాయి ఉంగారాలు మార్చుకుంటారు ఇలా మార్చుకోవడంతో సగం పెళ్లి అయ్యి పోయినట్టే నిశ్చి తార్ధం అంటే పెళ్లి నిశ్చయం అని అర్ధం ఇలా జరిగిన పిదప తక్కువ కాలంలో వివాహం ద్వారా సంబందాన్ని ఏర్పరచుకుని ఒకటి అవడం కోసం ప్రతి పాదనను వాగ్దానం ద్వారా నిశ్చయించుకుంటారు దీనిని ఆంగ్లం లో Engagement అంటారు .

పెళ్లి పనులు

నిశ్చితార్థం ఎప్పుడు అయితే ముగిసిందో అప్పటి నుండి పెట్టుకున్నటువంటి ముహూర్త సమాయాని కల్ల వివాహం జరగడం కోసం శత ప్రయత్నాలు చేస్తారు .

మొదటగా ఆడపెళ్ళి వారు అబ్బాయి తరుపున వారికి ఒప్పుకున్న కట్న కానుకలను ఎ మాత్రం తగ్గకూడదు అని ఎలాంటి తలంపు రాకూడదు అని శత ప్రయత్నాలు చేసి అందుకు సరిపడేటువంటి డబ్బును ముందుగానే సమకుర్చుకుంటాడు .

తధనతరం పెళ్లి పత్రికలు అచ్చువేయించి ఎవరి ఎవరిని ఆహ్వానిచాలి బంధువులలో మాట రాకూడదు అని ఎవ్వరిని మర్చిపోకూడదు పిలవాలి అని నిశ్చే ఎంచుకొని బంధువుల అందరిని గుర్తు చేసుకొని మరి ఆహ్వానిస్తారు

ఇంతకు ముందు రోజులలో ఇంటి ముందే పెళ్లి చెయ్యాలి అనేవారు కాని ఇప్పుడు పంక్షన్ హాల్ లో ఎక్కువగా చేస్తున్నారు ఇంటి ముందు మామిడి తోరాణాలు పచ్చని పందిర్లు వేసి వారం ముందే బంధువులు వచ్చి చేరె వారు పెండ్లి పనులలోనిమగ్నమై వారు అందరు పనులలో సాయం అయ్యేవారు కాని నేడు ఎ రోజు పెళ్లి అయితే ఆ రోజే వచ్చి వధువరులను ఆశీర్వదించి వెళ్ళుతున్నారు పెళ్లి అనగా ఆడపిల్ల తరుపున వారు పెద్దలు పిల్లగాడిని తిసుక రావడానికి ఐదుగురు లేదా ముగ్గురు బావమరిది వరుస అయ్యిన వారిని తోడుకొని పిల్లగాని ఇంటికి వెళ్తారు అక్కడ విరు వెళ్ళిన తర్వాత వారి కార్యక్రమాలు మొదలు పెడతారు వీరు భోజనం చేసిన తర్వాత వారు ఐరొండ్ల పట్టుక వచ్చి ఐరొండ్ల పూజా చేస్తారు ఎవరు అయ్యిన పెండ్లి పిలగాని చెయ్యదలచిన వారు వుంటే నూతన వస్త్రములు సమర్పించి పెళ్లి పిలగాడిని చేస్తారు అనతరం పిలగాని తోలుక పోవచ్చిన వారు బాజ భజంత్రిలతో పిల్ల గాని తీసుకొని పిల్ల వారి ఇంటికి చేరుతాడు పెళ్లి పందిరి వద్దకి కాక వేరొక చొటన ఉంచుతారు ఆ తర్వాత పిల్ల వారి ఇంటి వద్ద కార్యక్రమాలు చేసే వారు చేస్తూ వుంటారు పెండ్లి పిల్లను తయరు చేస్తారు తదనంతరం అమ్మాయి మంగళి వారి చేత గోర్లు తీయించి మంగళ స్నానం చేయిస్తారు తదనంతరం పోలు పోస్తారు వరుస అయినటువంటి వారిని పక్కన కూర్చోబెట్టి బొట్టు పెట్టి అక్షింతలు వేస్తారు తర్వాత ఈ కార్యక్రం అయిపోయిన తర్వాత అందరు ఎద్ర్కోలు కార్యక్రమం మొదలు పెడతారు పెళ్లి కొడుకు ఉన్నటువంటి ప్రదేశానికి కుడుకలు చెక్కర తువ్వాలలు కుంకుమ తీసుకొని వెళ్తారు అక్కడికి వెళ్ళాక పెళ్లి పిల్ల గాడిని కుర్చీలో కూర్చో బెట్టి బొట్టు పెట్టి తువ్వాల కప్ప్పుతారు తదుపరి వరుస అయ్యిన వారు ఒక్కరికి ఒక్కరు నోరు తిపి చేసుకుంటారు తిసుక వచ్చినటువంటి కుడుకలలో చెక్కెర పోసి ఒక్కరి నోట్లో మరోక్కరు చెక్కర తో నోరు తీపి చేసుకుంటారు కొంత మంది కుంకుమ చల్లుకొని వరుస అయ్యిన వారు ఒకరి పై మరోక్కరు చల్లుకుంటారు తదుపరి పిల్లగాడిని భాజా బజంత్రిలతో తోడుకొని వెళ్తారు పెళ్లి ఇంటికి వెళ్ళగానే బావ మరిది ఎదురుగా వచ్చి బావను ఎత్తుకొని మండపం వద్దక్కి తోడుకొని వెళ్తాడు అక్కడ దించి కాళ్ళు కడిగిన తర్వాత బావమరిది కట్నం అడుగుతారు బావ మరిది కట్నం ఇచ్చిన తరువాత అక్కడ నుంచి కదులుతారు

ఇలా ఈ వివాహంలో కూడా  చాల రకాలు వున్నాయి

ఇంకా  వుంది

Click Here

Click Here

జనవరి 26 కి ఆగస్ట్ 15 కి తేడా ?

ఈ రెండు కూడా జాతీయ పండుగలు రెండు సందర్భాలలో కూడా జాతీయ జెండాని ఎగురవేస్తాము దేశం మొత్తం లో జరుపుకునేటువంటి పండుగ ఈ రెండు సందర్భాలలో నాయకులను స్మరించుకుంటాం గణతంత్ర దినోత్సవం స్వాతంత్య్ర దినోత్సవం ,మధ్య తేడా తెలియని పరిస్థితి వుంది 15 ఆగస్టు అనేది 1947 ఆగస్టు 15 వ తారీఖున బ్రిటిష్ సామ్రాజ్య వాదులు మన దేశాన్ని వదిలి పెట్టి మనల్ని మనం పరిపాలించుకునేటువంటి అవకాశం కల్పిస్తూ మన దేశాన్ని వదిలి వెళ్ళి పోయినటువంటి రోజు అంటే మనకు స్వాతంత్య్రము బ్రిటిష్ సామ్రాజ్యం వాదం నుండి వచ్చినటువంటి రోజు 15 ఆగస్టు(జెండా వందనం ) అని పేర్కొంటారు దీన్ని స్వాతంత్య్ర దినోత్సవము గా జరుపుకుంటాం కానీ 26 జనవరి అనేది 15 ఆగస్టు లాంటింది కాదు ఇది మన యొక్క రాజ్యాంగం అమలులోకి వచ్చిన రోజు మనకు స్వాతంత్య్రం వచ్చింది హ వచ్చినటువంటి స్వాతంత్య్రన్నీ స్వేచ్ఛగా అందరూ అనుభవించాలి అని అంటే ఏ రకమైన పద్దతుల ద్వారా పాలన సాగాలి ప్రజలకు ఏ రకమైన హక్కులు ఉంటాయి ఏ రకమైన విధులు ఉంటాయి అలాగే పార్లమెంట్ ఏంటి అసంబ్లీ ఏంటి అలాగే ప్రజల యొక్క పాలన కొనసాగించే విధానం ఎలా ఉండాలి ఎంపీలను ఎలా ఎన్నుకోవాలి ఎమ్మెల్యేలను ఎలా ఎన్నుకోవాలి ప్రభుత్వం యొక్క భాద్యత ఏంటి సుప్రీం కోర్ట్ ఎలా వ్యవహరించాలి కార్యనిర్వాహక వ్యవస్థ ఎలా వ్యవహరించాలి న్యాయ వ్యవస్థ ఏ రకముగా ఉండాలి ఇలాంటి అనేకమైన విశాల పైన చర్చ జరిపి హక్కులు విధులు పరిపాలన సంభందించిన అంశాలు అన్ని కూడా ఒక్కే దగ్గర క్రోడీకరించి ఒక రాజ్యాంగం అనేటువంటి దాని రూపొందించుకొని దాన్ని మనం రూపకల్పన చేసుకోవాలి అని భావించి 1946లో రాజ్యంగా పరిషత్ ఎన్నిక చేసుకోవడం జరిగింది దీనిలో మొత్తం 284 మంది సభ్యలుగా వాళ్ళు మన దేశం భవిష్యత్ లో ఏ రకమైన ఏ దేశంగా ఉండాలి ఏ రకమైన పాలన కొనసాగాలి అని ఆలోచించడం కోసం వీళ్ళను ఎన్నుకోవడం జరిగింది 284 మంది లో వీళ్ళలో ఒక ఏడుగురిని రచన కమిటీ అంటే constustion drafting commiti డా ” బి ఆర్ అంబెడ్కర్ అధ్యక్షతన ఈ రచన కమిటీ ని ఏర్పాటు చేయడం జరిగింది ఈ రచన కమిటీ ప్రపంచం లో ఉన్నటువంటి లిఖిత రాజ్యాంగాలని ప్రపంచంలో జరుగుతున్న అనేక విధానాలను అలాగే పౌరులకు మానవ హక్కులు విధానాలని ఇలాంటివి అనేకం అధ్యయనం చేసి దాదాపు ప్రపంచంలోనే ఒక్క ఉత్తమ మైనటువంటి రాజ్యంగా రూపొందించుకోవాలి అనేటువంటి ఉదేశ్యం తో ఈ ప్రయత్నం చేసి మనము రాజ్యంగా రూపొందించుకోవాలి అని దాదాపు రెండున్నర సంవత్సరాల పాటు డా బి ఆర్ అంబెడ్కర్ అధ్యక్షతన ఈ రాజ్యంగా న్నీ రచించడం జరిగింది ఈ రచించిన రాజ్యంగాము 1949 నవంబర్ 26నాటికి పూర్తి అయ్యింది కావున దీని అమలులోకి తీసుకొచ్చుకోవాలి అంటే ఈ పాత సంవత్సరం కంటే ఈ కొత్త సంవత్సరం తో ప్రారంభిస్తే బాగుంటుంది అని నవంబర్ 26 తారీకు పూర్తి అయ్యింది కాబట్టి 1950 జనవరి 26 తారీకు గా పెట్టుకొని ఆ రోజు మన దేశాన్ని ఈ రాజ్యాంగంప్రకారం మన పాలన కోన సాగించుకుంటే బాగుంటుంది అని ఆ రోజు వున్నటువంటి రాజ్యాంగ పరిషత్ దీన్ని ఆమోదించింది జనవరి 26వ తారీకు నుండి అమలులోకి వచ్చింది మనల్ని మనము ఎలా పరిపాలించుకోవాలి అని నాటి నుండి వస్తున్నది రాజ్యాంగాము అనేటువంటి ఏర్పాటులో అంబెడ్కర్ ప్రాధానమైన భూమిక పోషించారు దేశంలో అప్పటికి ఉన్నటువంటి పరిస్థి ఏంటి అందరూ సమానమే అనేటువంటి ప్రాతిపదిక తీసుక వచ్చారు అప్పుడు ఏంటి అంటే డబ్బు ఉన్నటువంటి వారికీ మాత్రమే ఓటు ఉండేది ఇప్పుడు ఏంటి అందరూ సమానమే డబ్బు వున్నా లేకున్నా రోజు కూలి అయ్యిన ఒక్కటే అనేటువంటి ప్రాతిపదికన తీసుక వచ్చాడు ఓటు విషయం లో అందరూ సమానేమీ విద్య వున్నా లేకున్నా కులం మతం భాష ప్రాంతం అన్ని కూడా రాజ్యాంగం ముందు సమానమే ఇది మనుషులు అందరూ సమానమే అని రాజ్యాంగం పేర్కొన్నది గణతంత్ర రాజ్యంగా పేర్కొన్నది గతం లో గణతంత్ర రాజ్యం అంటే గతం లో గాణాలూ రాజ్యాంగ చట్టాలు చేసేప్పుడు గతంలో పరిపాలన సాగే క్రమములో గాని ప్రజల యొక్క బాగా స్వామ్యము కింది స్థాయి నుండి ఉండడమే గణతంత్రం అనేది మనం కింది స్థాయి నుండి ఉండాలి అనుకున్నాం కాబట్టే ఈ రోజు కింది స్థాయి నుండి గ్రామాల నుండి గ్రామ పంచాయితీలు ఏర్పాటు చేసుకోవడము జరిగింది ఇది ప్రజా స్వామ్య దేశంగా ఉండాలి ఇది ప్రజాస్వామ్య దేశం అంటే భావ ప్రకటన స్వేచ్ఛ మత అల్లాగే పీడనం ను నిరోధించే స్వేచ్ఛ అంటే ప్రతి మనిషి తన యొక్క అభిప్రాయాన్ని తెలియపర్చవచ్చు ఈ హక్కు మన రాజ్యాంగము మనకి కల్పించింది భిన్న అభిప్రాయాలూ ప్రభుత్వం లేదా వ్యక్తులు తమ అభిప్రాయాలూ తెలియపర్చినప్పుడు వారి అభిప్రాయాలూ తెలియపర్చే స్వేచ్ఛ మనకి రాజ్యాంగం మనకి కల్పించింది అలాగే గణతంత్రం ఆర్థికంగా సోషలిస్టు తరహా విధానం ఉండాలి అని ప్రతిపాదన చేసారు అందరికి చదువు వైద్యం గృహ కల్పన వ్యవసాయ రంగం అన్నింటి లోముందు ఉండాలి అది ప్రభుత్వం చూసుకునే విధంగా ఉండాలి అని పేర్కొనడం జరిగింది విభిన్న సంస్కృతి ల నిలయం విభిన్న మైన మతాల నిలయం విభిన్న భాషలు మన దేశం సర్వసత్తాక గణతంత్ర దేశం ఆదేశ సూత్రాలు భాష అధికరణ ప్రపంచ మొత్తం లో అతి పెద్ద లిఖిత పూరితమైన రాజ్యాంగం